Thúc đẩy ngành sản xuất bao bì giấy phát triển theo hướng bền vững
Ngành giấy và bao bì đã tạo được sự bứt phá mạnh mẽ với tốc độ tăng trưởng bình quân khoảng 15% trong 4 năm gần đây. Với nhu cầu bao bì giấy đóng gói trong nước và tiềm năng xuất khẩu ngày càng lớn, đưa ngành sản xuất bao bì giấy trở thành “sân chơi” hấp dẫn, thu hút các tên tuổi FDI lớn trên thế giới và các doanh nghiệp trong nước.
Tuy vậy, ngành sản xuất bao bì giấy đang đứng trước yêu cầu phải giảm thiểu những tác động tiêu cực lên môi trường, tiết kiệm năng lượng, nhằm hướng tới mục tiêu phát triển bền vững.
Tiềm năng và thách thức phát triển xanh
Theo số liệu thống kê của Hiệp hội Giấy và Bột giấy Việt Nam (VPPA), tiêu dùng bao bì giấy trong nước ước tính đạt sản 4,2 triệu tấn, xuất khẩu đạt 0,8 triệu tấn trong năm 2019. Trong 3 năm gần đây, xuất khẩu giấy của Việt Nam luôn đạt mức tăng trưởng ấn tượng trên 200%/năm. Bên cạnh đó, các Hiệp định thương mại tự do, như Việt Nam – EU (EVFTA), Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) được cho rằng, sẽ mang lại cơ hội xuất khẩu lớn cho ngành giấy và bao bì của Việt Nam.
Tiềm năng là rất lớn, nhưng ngành giấy trong nước đang phải đối mặt với thách thức về cải tiến công nghệ sản xuất hiện đại, tiết kiệm năng lượng, nguồn nước, giảm sử dụng hóa chất, đáp ứng các quy định về môi trường, hướng đến mục tiêu phát triển bền vững. Hiện nay, ngành sản xuất giấy và giấy bao bì Việt Nam có khoảng gần 300 doanh nghiệp đang hoạt động, nhưng phần lớn là các doanh nghiệp có công suất sản xuất thấp, công nghệ hạn chế và chưa gắn liền đầu tư sản xuất với giảm tác động xấu lên môi trường. Song song với tiềm năng xuất khẩu lớn, nhu cầu bao bì giấy thực phẩm trong nước cũng gia tăng mạnh do sự dịch chuyển sang xu hướng tiêu dùng xanh, thay thế từ vỏ hộp nhựa dùng một lần gây ô nhiễm sang vỏ hộp giấy thân thiện với môi trường. Theo dự đoán của VPPA, trong 5-10 năm tới, nhu cầu tiêu dùng bao bì giấy dự báo tăng trưởng 14-18%/ năm.
Theo ông Nguyễn Hữu Dũng, Chủ tịch Hội Môi trường xây dựng Việt Nam cho biết, phát triển đô thị xanh và công trình xanh là một nội dung trong Chương trình quốc gia về tăng trưởng xanh. Đầu tư vào công trình xanh sẽ góp phần bảo tồn các nguồn tài nguyên thiên nhiên, thân thiện với môi trường, chi phí sử dụng thấp, đảm bảo sức khỏe người sử dụng, tuổi thọ công trình cao (giảm khoảng 30-35% lượng khí thải carbon, tiết kiệm từ 30-50% lượng nước sử dụng).
Theo Hội đồng Công trình xanh Việt Nam (VGBC), tính đến tháng 4.2020, Việt Nam chỉ có số lượng khiêm tốn 76 công trình xanh đạt chứng nhận LEED, trong đó 60% trong lĩnh vực công nghiệp.
Trong ngành sản xuất giấy, cho đến cuối năm 2019, mới chỉ có Công ty Giấy CP (CP Paper) là doanh nghiệp đầu tiên đạt chứng nhận LEED cho văn phòng và nhà xưởng. Bước sang năm nay, nhà máy sản xuất hộp giấy vô trùng đầu tiên của Việt Nam – Tetra Pak Bình Dương đã được trao Chứng chỉ LEED Vàng – Phiên bản 4, là phiên bản mới nhất với những tiêu chuẩn khắt khe nhất của Hội đồng Công trình Xanh Hoa Kỳ quản lý.
Nỗ lực thúc đẩy sự phát triển bền vững của ngành
Chia sẻ công trình xanh thứ 2 của ngành giấy Việt Nam và cũng là công trình duy nhất đạt chứng nhận LEED cấp độ cao là Vàng, một chuyên gia đầu ngành cho rằng, đây được xem là một bước tiến mới của lĩnh vực sản xuất giấy Việt Nam trong hành trình hướng tới mục tiêu phát triển bền vững.
Trong những năm gần đây, Việt Nam đã có nhiều chính sách thu hút đầu tư nước ngoài vào ngành công nghiệp sản xuất giấy, trong đó ưu tiên các dự án có công nghệ tiên tiến, quản trị hiện đại, dự án xanh, hàm lượng giá trị gia tăng cao, có tác động lan toả, kết nối chuỗi sản xuất và cung ứng toàn cầu.
Nhà máy tại Bình Dương có tổng vốn đầu tư 120 triệu euro, được xây dựng trên diện tích 100.000 m2, chuyên sản xuất hộp giấy aseptic cung cấp cho thị trường nội địa và xuất khẩu sang các thị trường ASEAN và châu Đại Dương.Có mặt tại Việt Nam từ năm 1994 nhưng đến năm 2016, nhà cung cấp giải pháp đóng gói và chế biến thực phẩm hàng đầu thế giới Tetra Pak đến từ Thụy Điển mới quyết định đặt nhà máy sản xuất bao bì giấy tại Việt Nam.
Là một trong những nhà máy có công suất lớn nhất của ngành giấy Việt Nam, Tetra Pak Bình Dương sản xuất khoảng 12 tỉ hộp giấy/năm và khả năng mở rộng đến 20 tỉ hộp giấy/năm.